Mensen vragen mij ‘hoe kom je aan die vragen die je stelt. Kun je mij dat leren?’.
Maar je hoeft niet te leren vragen te stellen. Je hoeft alleen maar te leren kijken. Dan komen de vragen vanzelf.

‘Voorbij jezelf kijken’ zei Griet op de Beeck bij Zomergasten. En daarmee bedoelt ze voorbij het eigen oordeel, mening, heilige huisjes of veiligheidsmarge.

Focus op kwaliteiten

Een coach, en dat geloof ik echt, heeft diep in zijn hart het verlangen er voor anderen te zijn. Maar een goed coachingsgesprek voeren is niet eenvoudig. Soms worstelen coaches met dezelfde thema’s als de mensen die bij hun komen, waardoor ze er niet altijd adequaat mee om kunnen gaan. Of het gesprek is niet vrijwillig. Bijvoorbeeld op scholen, re-integratie, bedrijfsartsen, gevangenis, thuis met je ouders.

Door in gesprekken de aandacht te leggen op de kwaliteiten van de ander, ontstaat er een open, positief gespreksklimaat. Bovendien voorkomt het dat de coach al te veel wordt meegezogen in de zwaarte van het leven van de ander.

Focus op de ander

In een training bij Werkse! aan consulenten en HR medewerkers laat ik de cursisten oefenen met het herkennen van kwaliteiten.

Irma en Joke*

Irma is consulent bij Werkse! en heeft een gesprek met Joke (49), die ze naar een baan probeert te begeleiden. Irma heeft het dossier vluchtig ingekeken, en geconstateerd dat Joke, gezien haar capaciteiten en de leeftijd van haar kinderen, prima in staat is te werken. Twee weken geleden heeft ze Joke voorgesteld bij een potentiele werkgever, waar Joke op gesprek kon komen.

‘Sorry dat ik niet op het sollicitatiegesprek ben verschenen. Ik had er gewoon echt geen zin in ‘, opent Joke het gesprek.
In plaats van zich erin geluisd te voelen zegt Irma: ‘Wat eerlijk dat je dat zegt, terwijl er zoveel van af hangt’. Dan opent zich een verhaal met andere tegenslagen waaruit ook kwaliteiten naar boven komen.
Irma luistert aandachtig en laat Joke echt haar verhaal doen. Met iedere kwaliteit (doorzettingsvermogen, draagkracht, planning, veerkracht, doelgericht (ja ook voor iemand die niet op een sollicitatie gesprek verschijnt)) stijgt de bewondering.

Als Joke haar verhaal heeft gedaan, zegt Irma dat ze met bewondering heeft zitten luisteren. Iemand die dat allemaal doet…die…… en somt de reeks met kwaliteiten op. Joke kijkt verbaasd en gaat recht op zitten. Ze kijken elkaar aan. Er valt een korte stilte. Net als Irma wil zeggen ‘wat zullen je kinderen trots op je zijn, dat jij hun moeder bent’, schiet er een brok in haar keel. Ze knippert en kijkt verschrikt.

Gelijkwaardigheid

Vanaf de zijlijn spreek ik Irma bemoedigend toe.

Dit is dus wat er gebeurd als je echt kijkt. Misschien zegt wat Irma nu voelt iets over haar of misschien iets over Joke. Maar dat maakt helemaal niet uit. Er is herkenning. Irma kan op dit moment de keuze maken hoe ze verder wilt. De gevoelspoort sluiten en verder met het protocol (het korten van de uitkering van Joke), of kijken wat er gebeurd als ze dat niet doet en de vraag stellen die nu in haar opkomt. Irma neemt een momentje om haar keuze te maken en vraagt; ´Wat zou jij nou echt willen?’, met een warmte en oprechtheid die alleen maar met oprechtheid kan worden beantwoord.

Er ontwikkelt zich een gesprek van mens tot mens. Gericht op de toekomst. Waarin Irma wel zegt dat ze moet korten op de uitkering van Joke. En waarbij Joke zegt dat ze daar van baalt maar het wel snapt. En waarbij aan het einde van dit gesprek de motivatie van beide dames torenhoog is. Voor Irma om vaker constructieve mens-tot-mens gesprekken aan te gaan, en voor Joke, om met al haar kwaliteiten, op zoek te gaan naar een passende baan.

* De gebruikte namen in dit artikel zijn om van privacy redenen fictief.